Małopolska to jeden z najciekawszych regionów naszego kraju. Objawia się to nie tylko piękną architekturą, czy niezwykle interesującą historią, ale i doskonałą kuchnią. Oto kilka wpisanych na listę produktów tradycyjnych potraw, którymi szczyci się kuchnia małopolska.
Ziemniaki po Cabańsku
Cabanowie to potomkowie napływowej ludności, która osiedliła się na terenie tegoż regionu w wyniku najazdów tatarskich. Jedną z najczęściej przyrządzanych przez nich potraw były zapiekane ziemniaki z warzywnymi dodatkami, podawane w glinianych naczynkach. Kuchnia małopolska szybko przejęła. Jest to proste danie wielogarnkowe, które pierwotnie przygotowywane było przede wszystkim w okresie wykopek – kiedy to ziemniaki, marchew, czy też cebula siłą rzeczy stanowiły podstawę wyżywienia lokalnej ludności.
Zgodnie z tradycją, w przygotowaniu potrawy uczestniczą zarówno kobieta, jak i mężczyzna – ta pierwsza dobiera i przygotowuje składniki potrawy, zaś ten drugi pilnuje odpowiedniego ich wypieczenia. Ziemniaki po Cabańsku podawane są w wielu restauracjach w regionie. Danie cieszy się bowiem popularnością po dziś dzień – zazwyczaj serwowane jest z kiszonym ogórkiem, lub też kubkiem kefiru albo maślanki. Potrawa ta trafiła na listę produktów tradycyjnych 17 stycznia 2011 roku.
Pierogi Łomnicańskie
Nazwa pierogi łomnicańskie może być dla wielu nieco myląca, ponieważ “pierogi” te o wiele bardziej przypominają wyglądem kartacze. Zgodnie z tradycyjną recepturą mają one bowiem kształt jaja i wielkość ok. 6 centymetrów. Kuchnia małopolska zna recepturę pierogów łomnicańskich od przynajmniej stu lat. Wyrób ten przygotowywany jest przede wszystkim na specjalne okazje, takie jak np. chrzciny. Często podaje się go także na Boże Narodzenie oraz Wielkanoc. Miejscem narodzin tychże pierogów jest Łomnica-Zdrój – niewielka, licząca sobie 1.995 mieszkańców wioska położona w okolicy lepiej znanej Piwnicznej-Zdrój.
Pod względem składu pierogi łomnicańskie przypominają nieco tradycyjne pierogi ruskie. Wykonuje się je bowiem z ziemniaków oraz sera. Na zewnątrz mają barwę delikatnie szarą, jednakże w środku kolor ich jest jaśniejszy, niemalże biały. Podawać je można, tak jak inne rodzaje pierogów, chociażby z podsmażoną cebulką. Danie to zostało wpisane na listę produktów tradycyjnych 25 sierpnia 2011 roku.
Krzanówka po Orawsku
Krzanówka po orawsku to gęsta i rozgrzewająca zupa przygotowywana z dodatkiem sporej ilości chrzanu, podawana z kawałkami dobrej jakości szynki, kiełbasą i jajkami. Na Orawie, skąd wywodzi się ta zupa, podaje się ją przygotowaną na kwasie z kiszonej kapusty, który jeszcze bardziej podkreśla jej walory smakowe. Niektóre wersje receptury zakładają też wykorzystanie słoniny. Kuchnia małopolska zna tę zupę co najmniej od kilkudziesięciu lat.
Według tradycyjnej receptury, było to tradycyjne danie Wielkanocne. Gospodynie w pierwszej kolejności przygotowywały wywar ze sporej ilości mięsa wieprzowego – między innymi świeżej, oraz suszonej szynki. Wywar przygotowywano na wcześniej wspomnianym kwasie z kiszonej kapusty w Wielką Sobotę. W Niedzielę Wielkanocną natomiast podgrzewano zupę po przyjściu z kościoła i dodawano do niej składniki, które znalazły się w poświęconym koszyku. Ponadto przygotowaną zupę po przełożeniu na talerz (lub jeszcze w garnku) posypywało się tartym chrzanem. Ciekawostką jest fakt, że zupa nazywana bywała także “gorzkimi żalami” – świeżo tarty chrzan zawarty w jej składzie powodował podrażnienie i łzawienie oczu. Zupa została wpisana na listę produktów tradycyjnych 27 czerwca 2012 roku.
