O spółce jawnej w świetle prawa

O spółce jawnej w świetle prawa

Na wstępie warto zauważyć, że aktualne unormowania dotyczące spółki jawnej stanowią kontynuację Kodeksu handlowego z r. 1934 (art. 75-142). Ta kodyfikacja opierała się natomiast na uchwalonym w r. 1897 niemieckim Kodeksie handlowym (Handelgesetzbuch, HGB).

Co prawda część artykułów k.s.h powtarza, chociaż nie zawsze verbatim, odpowiadające im regulacje k.h., jednakże mamy do czynienia z zasadniczą różnicą – nowy Kodeks przyznaje każdej spółce osobowej “własną” podmiotowość prawną, odrębną od podmiotowości prawnej jej wspólników. Ze względu na to, majątek spółki jawnej jest majątkiem własnym spółki, a nie majątkiem wspólnym, tak jak to się dzieje w spółce cywilnej. Wobec tego, również te przepisy k.s.h., które zredagowano tak samo jak analogicznie przepisy Kodeksu z r. 1934, wymagają odmiennej interpretacji w praktyce ich stosowania.

Spółka – samodzielny gracz na rynku

Co prawda art. 8 k.s.h. przyznał spółce jedynie podmiotowość prawną, a nie “pełną” osobowość prawną, to jednak nie ma to zbyt wielkiego znaczenia w praktyce prawnej i realiach obrotu. Dzieje się tak, gdyż art. 33 (1) k.c. stanowi, że do jednostek organizacyjnych, które nie mają osobowości prawnej (czyli m.in. spółek osobowych), stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych. Wobec tego np. prawa wspólnika wynikające z jego uczestnictwa w spółce przysługują mu względem tejże, a nie pozostałych wspólników. Analogicznie, stroną stosunków prawnych (nie tylko umów) powstających w związku z działalnością spółki jest ona sama, a nie wspólnicy działający łącznie.

Oprócz tego, spółka jawna jest przedsiębiorcą w sensie art. 43 (1) k.c. Z tego względu podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców (art. 36 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym). Odmiennie niż w wypadku spółki cywilnej, wspólnicy spółki jawnej nie stają się przedsiębiorcami wyłącznie z powodu posiadania statusu wspólnika. Mogą być przedsiębiorcami, gdy poza spółką jawną prowadzą inną, “własną” działalność gospodarczą.

Spółka jawna prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą (art. 22 k.s.h.). Wobec tego, musi posiadać własną, wskazaną w umowie spółki firmę, która dodatkowo podlega ujawnieniu w rejestrze sądowym. Spółka jest również obowiązana do występowania w obrocie jedynie pod swą firmą – pozwala to na przypisanie jej jako samodzielnemu podmiotowi poszczególnych uprawień i obowiązków (prawa rzeczowe, wierzytelności, zobowiązania itd.).

Pole działania spółki w świetle prawa

Pojęcie “prowadzenia przedsiębiorstwa” ma w zasadzie takie samo znaczenie jak pojęcie działalności gospodarczej. Taka działalność spółki musi jednak bazować na przedsiębiorstwie w ujęciu przedmiotowym. Konieczne jest zatem wykorzystywanie w ramach działalności spółki zorganizowanego zespołu składników materialnych i niematerialnych, które są przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej (art. 55 (1) k.c.). “Działalność gospodarcza” to de iure tyle, co działalność zorganizowana, stała i mająca charakter zarobkowy, zatem zorientowana na zbyt i osiąganie przychodów. Prawo nie wymaga od spółki jawnej działania w celu osiągania zysków.

Prawo pozwala również na tworzenie większej liczby spółek jawnych o takim samym składzie osobowym oraz na występowanie przez wspólników spółki jawnej w obrocie również poza jej “ramami”, np. jako przedsiębiorca – osoba fizyczna. Forma prawna spółki jawnej, podobnie jak inne spółki osobowe, nie może być jednak wykorzystana jako narzędzie pozwalające zrealizować jednorazowe przedsięwzięcie ani powstać jedynie by zaoszczędzić wydatków, które obciążyłyby wspólników, gdyby podjęli określoną działalność indywidualnie (np. wspólne wynajmowanie urządzeń i lokali).

Wojciech Pyzioł pisze, że art. 22 k.s.h. wskazuje, że nie jest dopuszczalne stałe, powtarzające się występowanie wspólnika we własnym imieniu, ale na rachunek spółki. Mielibyśmy wtedy do czynienia ze spółką jawną o charakterze wewnętrznym, powołanej tylko do rozliczeń, zatem jedynie w interesie wspólników. Nie sprzyja to bezpieczeństwu obrotu, a przy tym udaremnia sens przyznania spółce przez k.s.h. podmiotowości prawnej.

Na podstawie: W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss, Prawo spółek, Warszawa 2014.

Jak wypożyczyć łóżko rehabilitacyjne?
Gdzie znaleźć dobry skup samochodów w Bydgoszczy?
Kasy fiskalne do każdego zastosowania — gdzie można je kupić?

Dodaj komentarz